အရမ္းကို ေမွာင္မည္းေနတဲ့ လမိုက္ည တစ္ညရဲ႕ သန္းေခါင္ယံ အခ်ိန္၊ ျခံက်ယ္ႀကီး တစ္ျခံထဲက ႏွစ္ထပ္တုိက္ရဲ႕အေပၚထပ္မွာ လူသုံးေယာက္ အိပ္ေနၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေအာက္ထပ္ကေန ကြၽီဆိုၿပီး တံခါးပြင့္လာတဲ့ အသံကို သူတုိ႔ သုံးေယာက္စလံုး ၿပိဳင္တူ ၾကားလိုက္ၾကရတယ္။ သရဲ သိပ္ေၾကာက္တဲ့ သူက..သရဲ..သရဲဆုိၿပီး ေအာ္ဟစ္လုိ႔ ေခါင္းၿမီးၿခံဳေနလိုက္သတဲ့။
သရဲကိုမယံု၊ဒါသူခုိး၀င္တာပဲ ျဖစ္ရမယ္လို႔ထင္တဲ့ ေနာက္တစ္ေယာက္ကေတာ့ ေတြ႕တဲ့ပစၥည္း ေကာက္ကိုင္ၿပီး ေအာက္ထပ္ကို ဆင္းခ်သြားေလရဲ႕။ သရဲလည္း မသိ၊ သူခုိးလည္း ဂ႐ုမစုိက္တဲ့ ေနာက္ဆံုး တစ္ေယာက္ကေတာ့ တုတ္တုတ္မွ် မလႈပ္၊ ဆက္အိပ္ေနလိုက္တယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ကို ၾကည့္ရင္ ကြၽီ ဆုိတဲ့ အသံေလးက လံႈ႔ေဆာ္ လိုက္တာခ်င္းေတာ့ တူတယ္၊ ဒါေပမဲ့ သူတု႔ိ တစ္ေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕ ခံယူခ်က္ေပၚ မူတည္ၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ တံု႔ျပန္ပံု ကြာသြားတာကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။
အခက္အခဲဆုိတာကို စိတ္ညစ္စရာလို႔ ျမင္ၿပီး ေ၀းေ၀းက ေရွာင္ခ်င္တဲ့သူက အသက္ႀကီးလုိ႔သာ လူႀကီး ျဖစ္သြား႐ံုရွိေနခ်ိန္မွာ အခက္အခဲေတြ စိန္ေခၚမႈေတြဆုိတာ ကိုယ့္ရဲ႕ တိမ္ျမဳပ္ေနတဲ့ အရည္အေသြးေတြ ေပၚလာဖုိ႔အတြက္ အခြင့္အလမ္းပဲလို႔ ခံယူၿပီး တက္တက္ၾကြၾကြ ရင္ဆုိင္ေက်ာ္လႊားလုိက္တဲ့သူက ဘ၀မွာ အမ်ား ေလးစားရသူအျဖစ္ ေအာင္ျမင္လာတယ္။
ဆင္းရဲက်ပ္တည္းတဲ့ မိသားစုက ေပါက္ဖြားလာတာခ်င္းတူေပမယ့္ တစ္ေယာက္က ဒါကို စိတ္ထြက္ေပါက္ ေပးရင္းနဲ႔ လူဆုိးလူမုိက္ စာရင္း၀င္ ျဖစ္သြားတယ္၊ ေနာက္တစ္ေယာက္ကေတာ့ ငါ ဒီအေျခအေန အဆုိးကေန လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔ ပညာမွတစ္ပါး တျခားလမ္း မရွိဘူးလုိ႔ ခံယူၿပီး ႀကိဳးစားလုိက္တာ ပါေမာကၡ ႀကီးေတြ သူေဌးႀကီးေတြ ျဖစ္လာၾကတယ္။
တကယ္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဟာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အရာေတြကို ေရြးခ်ယ္လုိ႔ မရပါဘူး၊ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေရြးခ်ယ္လို႔ရတာက အဲဒီ အျဖစ္အပ်က္ေတြ အေၾကာင္းအရာေတြကုိ ဘယ္လုိ ခံယူခ်က္မ်ိဳးထားၿပီး တံု႔ျပန္မလဲ ဆုိတာပါပဲ။
ယေန႔ေခတ္မွာ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြး (IQ) ျမင့္ဖို႔ထက္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အရည္အေသြး (EQ) ေကာင္းဖုိ႔က ပုိအေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ေဇာင္းေပးေျပာလာၾကပါတယ္။ တကယ္လည္း ေအာင္ျမင္သူေတြကို ၾကည့္လုိက္ရင္ အဲဒီ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အရည္အေသြးက ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ အဓိက က်ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အရည္အေသြး ငါးခု ရွိပါတယ္။
၁။ မိမိကုိယ္ကုိ သိျခင္း(Self awareness)
လူဆုိတာ ကုိယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အျပစ္ မျမင္ တတ္ပါဘူး။ ကိစၥတစ္ခု ျဖစ္လာတုိင္း ကုိယ္သာ မွန္တယ္ဆုိတဲ့ အတၱမ်ိဳး ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ လူမႈ ဆက္ဆံေရးမွာေတာ့ အဲဒီ အတၱဟာ တကယ့္ အတားအဆီးပါပဲ။
လူဟာ ကိုယ့္ဘ၀ကုိယ္သိဖို႔ သိပ္ကုိ လိုအပ္ပါတယ္။ ဘ၀ ဆုိတာကို ေက်ာင္းလို႔ တင္စားရင္ အဲဒီေက်ာင္းမွာ ေအာင္ျမင္မႈရဖို႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ေတြ စာေမးပြဲ ေျဖၾကရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီစာေမးပြဲေတြက တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မတူဘူး။ ကုိယ့္ကုိ ေပးလာတဲ့ ပုစၦာေတြကိုပဲ ေျဖဆုိၾကရတယ္။ သူမ်ား ပုစၦာ သြားေျဖခ်င္လုိ႔ မရဘူး။ ဆရာ၀န္ ျဖစ္သြားတာခ်င္း တူရင္ေတာင္ မိဘ ပံ့ပုိးမႈရွိတဲ့သူက ေက်ာင္းဆက္တက္ဖုိ႔၊ ႏုိင္ငံျခားထြက္ဖို႔ လုပ္ေနခ်ိန္မွာ ပံ့ပုိးမႈ မရွိတဲ့သူက ကုိယ့္ပုိက္ဆံ ကိုယ္ရွာေနရတယ္၊ အလုပ္လုပ္ ေနရတယ္။ ဒါကို ငါ သူတုိ႔လို မျဖစ္ရေကာင္းလားဆုိၿပီး ေလာကႀကီးကို အျပစ္ ထုိင္တင္ေနရင္ေတာ့ အခ်ိန္ကုန္သြားတာပဲ အဖတ္တင္မယ္၊ ဘာမွ ျဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူး။ အရွိကို အရွိအတုိင္း လက္ခံ၊ ကုိယ့္ဘ၀ကိုယ္သိ၊ ကုိယ့္ပုစၦာ ကိုယ္နားလည္ေအာင္လုပ္ၿပီး စာေမးပြဲေအာင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရပါတယ္။
၂။ မိမိကုိယ္ကုိယ္ ထိန္းသိမ္းႏုိင္ၿခင္း (Self Requlation)
ေအာင္ျမင္မႈဆုိတာ မေတာ္တဆ တုိက္တုိက္ဆုိင္ဆုိင္ ရလာတယ္ရယ္လုိ႔ မရွိပါဘူး။ စနစ္တက် ေလ့က်င့္ တည္ေဆာက္ ယူရပါတယ္။ ခပ္ငယ္ငယ္မွာ အိပ္ခ်င္တာ၊ ေပ်ာ္ခ်င္ပါးခ်င္ လည္ခ်င္ပတ္ခ်င္တာေတြကို ခ်ဳပ္ထိန္းၿပီး ဖတ္ရ မွတ္ရ ေလ့လာရပါတယ္၊ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ ေရာက္လာေတာ့ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ပီသေအာင္ ေနထုိင္ရျပန္ပါတယ္။ အဆိုေတာ္ တစ္ေယာက္ဟာ အသံကို ဂ႐ုစိုက္ရတယ္၊ အိပ္ေရးပ်က္ခံလုိ႔ မရဘူး၊ စားခ်င္ရာ ေလွ်ာက္စားလို႔မျဖစ္ဘူး။ ေဘာလံုးသမား တစ္ေယာက္ဟာ ေန႔စဥ္ေန႔တုိင္း ေလ့က်င့္ ေနရတယ္၊ ခႏၶာကိုယ္ ၾကံ႕ခုိင္ေအာင္ စားရ ေသာက္ရ ေနရထုိင္ရတယ္။ ပုိက္ဆံမရွိေသးတဲ့ အခ်ိန္မွာ အသစ္အဆန္း လိုခ်င္တာ၊ သံုးခ်င္စြဲခ်င္တာေတြကို ခ်ဳပ္တည္းရသလို၊ ပုိက္ဆံေတြ ရလာခ်ိန္မွာ ဒီေငြေတြ ကုိယ့္ကို ဒုကၡ ျပန္မေပးႏုိင္ေအာင္ အေပ်ာ္အပါးေနာက္ မလုိက္မိေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ ရျပန္ပါေသးတယ္။ ကိုယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ထိန္းသိမ္းႏုိင္စြမ္း မရွိတဲ့သူဟာ ဘ၀မွာ ေအာင္ျမင္လည္း ခဏပါပဲ။
၃။ စိတ္ဓာတ္တက္ၾကြၿခင္း (Motivation)
Motivation=A passion to work for the reasons that go beyond money and status.
အႀကိဳက္ဆံုး အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိခ်က္ပါ။ အေ၀းေျပး ကားေတြကို ညဘက္ဆုိ ရဲေတြ စစ္ေဆးေလ့ရွိၾကတယ္၊ ေမွာင္ခုိပစၥည္းေတြ မူးယစ္ေဆး၀ါးေတြ ပါမပါေပါ့။ ဘာေတြလာ ရွာေနတုန္းလုိ႔ ရဲႏွစ္ေယာက္ကို ေမးၾကည့္ လိုက္မယ္။ “ဒီလိုပါပဲ၊ အထက္က လုပ္ခုိင္းလို႔ လုပ္ေနရတာ၊ ဓာတ္မီးနဲ႔ ဟုိထုိး ဒီထိုးေပါ့” လို႔ေျဖတဲ့ ရဲနဲ႔ “ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ အလုပ္က သိပ္ကို အေရးပါတယ္၊ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔သာ တစ္ခုခုမွား ယြင္းသြားရင္ တုိင္းျပည္အတြက္ အခြန္ေတြ နစ္နာမယ္၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးဆုိလည္း လူငယ္ေတြအတြက္ သိပ္ကုိ အႏၲရာယ္မ်ားတယ္” လို႔ေျဖတဲ့ ရဲ၊ အဲဒီႏွစ္ေယာက္ရဲ႕အရည္အခ်င္းနဲ႔ စြမ္းေဆာင္ရည္ (Performance)ဟာ တျခားစီ ျဖစ္ေနမွာ အမွန္ပါပဲ။ အလုပ္ကို ေပါ့ေပါ့ေလးပဲ ခံယူထားရင္ ေပါ့ေပါ့ေလးပဲ လုပ္မွာပါ၊ ဒီေတာ့ ေပါ့ေပါ့ေလးပဲ ေအာင္ျမင္မွာေပါ့။ လူတစ္ေယာက္ သူ႔အလုပ္မွာ ေအာင္ျမင္ဖုိ႔အတြက္ အေရးႀကီးဆံုးဟာ ဘာလဲဆုိရင္ သူ႔အလုပ္ကိုသူ ဘယ္လုိ သေဘာထားလဲ ဆုိတာပါပဲ။
၄။ လူမႈဆက္ဆံေရး (Social Skill)
ေခါင္းေဆာင္မႈ စြမ္းရည္၊ စည္း႐ုံး လံႈ႔ေဆာ္ႏိုင္စြမ္း၊ အသင္းအဖြဲ႔ စိတ္ဓာတ္၊ ဒါေတြ အကုန္ပါ၀င္ပါတယ္။ လူမႈဆက္ဆံေရးလို႔ ေျပာလိုက္ရင္ လူေတြက စကားေျပာ ေကာင္းတာကိုပဲ ေျပးျမင္တတ္ၾကတယ္။ လိုအပ္တာေတာ့ မွန္ေပမယ့္၊ ခုိင္ၿမဲၿပီး အျပန္အလွန္ အက်ိဳးျပဳတဲ့ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး တစ္ခုကို တည္ေဆာက္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အဲဒါထက္ ပုိအေရးၾကီးတာက ခံယူခ်က္ပါ။ တခ်ဳိ႕ဟာ ႐ုပ္ရည္မရွိလို႔၊ လူေကာင္ေသးလုိ႔၊ အသက္ငယ္လုိ႔၊ အေတြ႔အၾကံဳမရွိလုိ႔ စသျဖင့္ ကုိယ့္ကုိကုိယ္ အငံု႔စိတ္ (Inferiority complex) ၀င္ေနတဲ့အခါ လူေတြနဲ႔ဆက္ဆံရတာ အဆင္မေျပေတာ့ပါဘူး။ သူမ်ားအတြက္ သာမန္လို႔ ထင္ရတဲ့ ကိစၥေလးေတြက သူ႔အတြက္ေတာ့ ငါ့မို႔လို႔ လုပ္တာ၊ ငါ့ကို ေစာ္ကားတာ၊ ငါ့ကို ပညာျပတာ စသျဖင့္ ထင္ျမင္ သြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ ဆက္ဆံရ အဆင္မေျပေတာ့ပါဘူး။
လူတစ္ေယာက္ဟာ ကုိယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေလးစားမႈရွိရဲ႕လား ယံုၾကည္မႈရွိရဲ႕လား ဆုိတာအျပင္ တျခားလူေတြအေပၚမွာ တျခားလူေတြရဲ႕ အလုပ္ေတြအေပၚမွာ ဘယ္လို သေဘာထားလဲ ဆုိတာကပါ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးမွာ အရမ္းအေရးပါပါတယ္။
၅။ ကိုယ္ခ်င္းစာတရား (Empathy)
ေလးစားရတဲ့ ဆရာတစ္ေယာက္က ေျပာဖူးပါတယ္၊ ရင့္က်က္တယ္ဆုိတာ တျခားလူဘက္က ေတြးေပးတတ္တာကို ေခၚတာတဲ့။
ကြၽန္ေတာ္ NGO မွာ အလုပ္စ၀င္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္နဲ႔အတူ အလုပ္လုပ္တဲ့ သူေတြဆီက လစာတုိးေပးဖို႔ အေၾကာင္း ၾကားရတဲ့အခါတုိင္း သိပ္စိတ္ပ်က္ဖူးတယ္၊ ဒီအလုပ္လုပ္တာ ဘယ့္ႏွယ့္လစာကို အဓိက ထားရတာလဲ၊ ပရဟိတ စိတ္ကို အရင္းခံရမွာေပါ့လို႔ ေတြးဖူးခဲ့တယ္။ ကုိယ္ကေတာ့ ေျပာႏုိင္တာေပါ့၊ ကုိယ့္ ကို မွီခို စားေသာက္ေနတဲ့သူ ဆုိတာမွ မရွိဘဲကုိး၊ ကုိယ္ရတာ ကုိယ္သုံး႐ံုပဲ။
ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔က်ေတာ့ အဲလို ဟုတ္မေနဘူး၊ အေၾကာင္းတုိက္ဆုိင္လို႔ သူတို႔အိမ္ေတြ ေရာက္ျဖစ္ခဲ့တဲ့အခါ အေဖက အိပ္ရာထဲလဲေနတာ၊ အေမျဖစ္သူက အေဖ့ကိုျပဳစုရင္း ကေလး အငယ္ေလးေတြကုိ ေစာင့္ေရွာက္ ေနရတာေတြ ျမင္ရေတာ့မွ သူမ်ားဘက္က ေတြးမၾကည့္ခဲ့ဖူးတဲ့ ကုိယ့္ကုိယ္ကိုယ္ သိပ္စိတ္ပ်က္ခဲ့ရတယ္။ အဲဒီေန႔ဟာ ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ ရင့္က်က္မႈကို တစ္ဆင့္ တက္ေစခဲ့တဲ့ေန႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ လူေတြနဲ႔ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံတဲ့အခါမွာလည္း ပုိအဆင္ေျပလာတယ္။ ကိုယ္လိုခ်င္တာ တစ္ခုတည္း သိတာမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ဘဲ တစ္ဖက္မွာ ရွိေနႏုိင္တဲ့ အခက္အခဲ ေတြကိုပါ နားလည္ ေပးတတ္လာတယ္။
တကယ္ေတာ့ ကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္ဟာ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရး ေကာင္းဖုိ႔အတြက္ အသက္ေသြးေၾကာ ဆုိလည္း မမွားပါဘူး။
ေယဘုယ်အားျဖင့္ေတာ့ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ခုရဲ႕ ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကသာ ဥာဏ္ရည္ ဥာဏ္ေသြး ေကာင္းမြန္မႈ ေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး က်န္ရာခုိင္ႏႈန္း ၉၀ ကေတာ့ စိတ္ဓာတ္ အရည္အေသြး အပါအ၀င္ တျခားေသာ အေၾကာင္း အရာေတြ ေၾကာင့္လုိ႔ စိတ္ပညာရွင္ေတြက လက္ခံထားၾကပါတယ္။
ၾကားဖူးတာေလး ရွိပါတယ္။
A bad attitude is like a flat, you can’t go anywhere until you change it.
အားနည္းေနတဲ့ စိတ္ဓာတ္ (အဆုိးျမင္စိတ္) ဆုိတာဟာ ေပါက္ေနတဲ့ ဘီးနဲ႔ တူပါတယ္၊ အဲဒီဘီးကို အသစ္ မလဲမခ်င္း ကိုယ္ေရာက္ခ်င္တဲ့ ေနရာကို ဘယ္ေတာ့မွ ေရာက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဘ၀မွာ ကုိယ္ရည္မွန္းထားတဲ့ ပန္းတုိင္ကို အေရာက္သြားႏိုင္ဖို႔အတြက္ စိတ္ဓာတ္ အရည္အေသြး (Emotional quotient) အားေကာင္းဖို႔ လိုပါတယ္။
No comments:
Post a Comment