Personality - ကိုုယ္ရည္ကိုုယ္ေသြး

Personality - ကိုုယ္ရည္ကိုုယ္ေသြး..

Personality ဆိုုတာ

လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ျပဳမႈေျပာဆိုုပံု (BEHAVIOUR)၊
ခံစားပံု (FEELINGS)၊
ေတြးေခၚပံုု (THINKING)၊
ခံယူပံုု (ACCEPTING) ၊
စိတ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာလုုပ္ခံစားပံုု (EMOTION)၊
ေလာကကိုုသိျမင္ပံုု (PERCEPTION)၊
စိတ္သေဘာထားပံုု(ATTITUDE)......စတဲ႔စိတ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာအေၾကာင္းတရားေတြအကုုန္လံုုးေပါင္းကိုုဆိုုလိုုတာ
ျဖစ္ပါတယ္။


ကိုုယ္ရည္ကိုုယ္ေသြး၊စိတ္ပညာနဲ့ပတ္သက္တဲ့လို့မွာလူေတြမွာအမ်ားဆံုုးေတြ႔ရတဲ႔Personality ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္. လူအမ်ားစုုမွာေတြ႔ႏိုုင္တဲ႔ Personality ပံုုစံႏွစ္မ်ိဳးကေတာ႔

1) Extrovert (အပြင္႔စိတ္/အျပင္စြဲ)
2) Introvert (အငံုုစိတ္/ အတြင္းစြဲ) တိုု႔ျဖစ္တယ္။

Extrovert (အပြင္႔စိတ္/အျပင္စြဲ) ၏စရိုုက္လက္ကၡဏာမ်ား

• လက္ေတြ႔က်က်လုုပ္ေဆာင္တတ္ (အေတြးသမားမဟုုတ္/စဥ္းစားသည္ကိုုမၾကိဳက္)
• ေလာကကိုုလက္ေတြ႔ ရင္ဆိုုင္လိုု
• ျပင္ပအေၾကာင္းတရားကိုု ဦးတည္ျပဳမႈေျပာဆိုုေနထိုုင္တတ္
• တက္ၾကြ
• အတြင္းစိတ္ကိုု ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ျခင္း မျပဳႏိုုင္
• ဘ၀သည္အခ်က္အလက္ဆန္

အပြင္႔စိတ္တိုု႔၏ အားသာခ်က္မ်ား

• ဘာလုုပ္ရမည္ကိုု သိတတ္
• အေျခေနကိုု ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျမင္တတ္
• လူ၀င္ဆန္႔
• စိုုးရိမ္ပူပန္မူ မၾကာရွည္တတ္
• တက္ၾကြရိွ
• ဆံုုးျဖတ္ကိုု အလြယ္တစ္ကူခ်ႏိုုင္
• အမွားအမွန္ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္ႏိုုင္စြမ္းရိွ
• တိက်၊ ျပတ္သား
• တေျဖာင္႔တည္းလုုပ္တတ္

အပြင္႔စိတ္တိုု႔၏ အားနည္းခ်က္မ်ား

• သက္ေတာင္႔သက္သာေနလိုုစိတ္မ်ား
• အျပဳအမႈအေျပာအဆိုု ေပါ႔ပ်က္ပ်က္ဆန္
• အေပါင္းသင္းမက္
• အယံုုၾကည္လြယ္
• ကိုုယ္႔ကိုုယ္ကိုု အထင္ၾကီးတတ္
• အေရာ၀င္လြန္း
• ၾကီးၾကပ္ကြပ္ကဲႏိုုင္စြမ္းနည္းပါးတတ္
• ကံစြပ္ကံျငားလုုပ္လိုုတတ္
• မိုုက္ရူးရဲဆန္၊ ကမူးရွဴးထိုုးလုုပ္လိုု
• တပြဲထိုုး၊ တစ္ခါစားအလုုပ္လုုပ္တတ္
• အေပ်ာ္အပါးမက္၊ တိုုးတက္မူနည္းပါး
• စာနာေထာက္ထား၊ နည္းလည္မူနည္းပါးတတ္
• အေသးအဖြဲဂရုုမထားတတ္
• အေမွ်ာ္အျမင္နည္း

Introvert (အငံုုစိတ္ စရိုုက္မ်ား)

• အေတြးသမား
• အရွက္အေၾကာက္ႀကီးတတ္
• စိတ္ထိခိုုက္လြယ္
• အာရံုုခံထက္ျမက္
• ဆက္ဆံေရး ေျပလည္မႈမရိွ
• စိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္တတ္
• လူအမ်ားၾကားတြင္ မေနတတ္
• ျပင္ပေလာကထက္
• စိတ္တြင္းျဖစ္ေပၚမူကိုု အာရံုုပိုုထားတတ္
• ခံစားခ်က္မ်ားကိုု သိုုသိပ္လြန္းတတ္
• တစ္ကိုုယ္ရည္ေနတတ္
• အေတြးမ်ားျဖင္႔ ေမ်ာလြင္႔ေနတတ္
• စိတ္ကူးယဥ္ကမာၻတြင္ေနတတ္သူ
• သံသယၾကီးတတ္ၾက
• အေလ်ာ႔ေပးလြယ္
• ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ထိမ္းမူလြန္ကဲ
• မိမိကိုုယ္ကိုုယံုုၾကည္မူအားနည္း
• ဘာသိဘာသာေနတတ္

အငံုုစိတ္ျဖစ္ရျခင္း

• ကေလးဘ၀ဆိုုင္ရာ မလံုုျခံဳမူႏွင္႔ မိဘ၏ေႏြးေထြးမူ
• ခံစားခ်က္ပိုုင္းဆိုုင္ရာ လံုုျခံဳမူႏွင္႔ ကေလးဘ၀၏ အာရံုထက္ျမက္မူ
• ဘ၀ကိုု အဆင္ေျပေအာင္ျမင္ေအာင္ ရွင္သန္ပံုု
• စိတ္ထိခိုုက္လြယ္လြန္းျခင္း
• မိမိအတၱကာကြယ္မႈ ယႏ ၱရား (Self-defense Mechanism)
• ရုုပ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာ ေရွာင္ခြာျခင္းႏွင္႔ စိတ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာ ေရွာင္ခြာျခင္း

အတြင္းစြဲႏွင္႔ Self-defence Mechanism

ေဘးလူတိုု႔၏ လံႈ႔ေဆာ္မူကိုု အေရးမစိုုက္ရန္ မတုုန္မလႈပ္ ေက်ာက္ရုုပ္သဖြယ္ေနျပျခင္း၊ မိမိ၏ခံစားမႈမ်ားကိုု တံုုးသြားေအာင္ ဟန္ေဆာင္ျပဳမူျခင္း တိုု႔ေၾကာင္႔ မူလထက္ျမက္မူစြမ္းအားမ်ား က်ဆင္းသြားတတ္ၾက၊ အဆိုုးရႊားဆံုုးအျဖစ္၊ အရာရာကိုု လ်စ္လ်ဴရႈသည္႔ (Apathy) အဆင္႔ေရာက္ေသာအခါ ဘ၀တစ္ခုုလံုုး ထိခိုုက္ႏိုုင္။

အတြင္းစြဲႏွင္႔ စိတ္ကူးယဥ္မႈ

• စိတ္ကူးအယဥ္လြန္ၾက၊
• တန္ဖိုုးရိွေသာအခ်ိန္မ်ားစြာကိုု စိတ္ကူးယဥ္ျခင္းျဖင္႔ ကုုန္ဆံုုးေစတတ္ၾက၊
• စိတ္ကူးအယဥ္လြန္ျခင္းေၾကာင္႔ Schizophrenia စိတ္ေရာဂါကိုုျဖစ္ေစတတ္
• စိတ္ကူးယဥ္လိုုျခင္းေၾကာင္႔ ျပႆနာမ်ားကိုု လက္ေတြ႔က်က်မေျဖရွင္းလိုုပဲ ေရွာင္ေျပးလိုုတတ္ၾက၊
• မူးယစ္ေဆးအသံုုးျပဳကာ၊ ရင္ဆိုုင္ေနရေသာ ျပႆနာမ်ားမွ ေရွာင္ဖယ္လုုိ
• စိတ္ကူးျဖင္႔ျပီးျပည္႔စံုုမႈကိုုရွာတတ္၍ လက္ေတြ႔မျပည္႔စံုုမႈမ်ားကိုု လက္မခံႏိုုင္ၾက
• တစ္ကိုုယ္တည္း ဆိတ္ျငိမ္စြား သံုုးသပ္စဥ္းစားသည္႔ အေလ႔အထကိုု ပ်ိဳးေထာင္သင္႔
•စိတ္ကိုုလြတ္လပ္စြာကြန္႔ျမဴးခြင္႔ေပးသင္(တီထြင္ဖန္တီးႏိုုင္မူအစြမ္းျမင္႔မားေစ၊စိတ္တင္းအားႏွင္႔ဖိအားမ်ားကိုု ေလ်ာ႔နည္းေစ)


--ရည္ညြန္း။ ။ ေဒါက္တာေက်ာ္စိန္၊ ကိုုယ္ရည္ကိုုယ္ေသြးစိတ္ပညာ။
- Clinical Personality Assessment Practical Approaches, Second Edition, James N. Butcher.
- The Continuity of Mind (Oxford Psychology), Michael Spivey.

ကိုုယ္ရည္ကိုုယ္ေသြးနဲ႔ပါတ္သက္ျပီး
ဖတ္မိ-မွတ္မိသမွ်- ေရးမွတ္ထားေသာမွတ္စုစာအုပ္မွ့ ျပန္လည္ ေဖာ္ျပခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။

Aung Myo Myat