ျမန္မာစကားမွာ စကားၾကီးဆယ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ တနညး္အားျဖင့္ စကားအရာ အဂၤါေလးတန္ စကားဆယ္မ်ိဳးပါ၀င္တဲ႔ စကားတစ္ခြန္းဟာ တစ္ခြန္းဆို ဆိုသေလာက္ အဓိပၸါယ္ျပည့္၀ ေစပါတယ္-
စကားၾကီး ဆယ္မ်ိဳးကေတာ့
(၁)ေရကူးညာတင္
(၂)ေကာက္ပင္ရိတ္လွီ
(၃)ေရစီးေဖာင္ဆန္
(၄)အိုးတန္ဆန္
(၅)ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႔
(၆)ဆင္ေ၀ွ႔ရန္ေ
(၇)ေတာင္သူယာခုတ္၊
(၈)ၾကက္ဆု
(၉) ေရစစ္ကရား
(၁၀)ခက္တင္ေမာင္းနင္း
(၁)။ေရကူးညာတင္ေျပာနည္း
ျမစ္တစ္ဘက္မွ အျခားတစ္ဘက္သို႔ ကူးသည္ အခါ ျမစ္ ညာဘက္မွစ၍ကူး မွသာ၊လိုရာသို႔ ေရာက္ သ လို၊စကား ေျပာသည့္အခါ လည္း လိုရာေရာက္ေအာင္ အထက္ကတင္ကူး၍ေျပာနည္းကိုေခၚ
(၂)။ေကာက္ပင္ရိတ္လွီးေျပာနည
စပါးရိတ္သည့္အခါတစ္နိုင္ေကာ
တစ္ဖက္က တံဇဥ္ျဖင့္ ပင္ရင္းမွ ရိတ္ျဖတ္ရသကဲ့သို႔ စကားေျပာရာတြင္လည္း တစ္ဘက္လူ၏စကားကို သိမ္း က်ံဳးဖမ္းဆုတ္ျပီး အေျခအျမစ္ ကိုင္၍ေျပာနည္းကိုေခၚသည္။
(၃)။ေရစီးေဖာင္ဆန္ေျပာနည္း
အညာဆန္ေဖာင္ၾကီးသည္ လိုသမွ်ကိုတင္ေဆာင္၍ ျဖည္းျဖည္းသာသာ ဆန္တက္သျဖင့္ လိုရာခရီးေရာက္ သ ကဲ့သို႔ စကားအရာတြင္လည္း ဥပမာ ဥပေမယ်တို႔ျဖင့္ ျဖည္းညင္းသာယာစြာလိုရာေရာက္
(၄)။အိုးတန္ဆန္ခပ္ေျပာနည္း
ထၼင္းခ်က္ရာတြင္ သူ႔အိုးႏွင့္သူ႔ဆန္တန္ရံု အေနေတာ္ထည့္ခ်က္မွ ႏူးနပ္စြာစားသံုးရသကဲ့သို႔ စကားကိုမ ယုတ္ မ လြန္ႏွင့္လိုု ရာေရာက္ေအာင္ ေျပာဆိုျခင္းကိုေခၚသည္။
(၅)။ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႔ေျပာနည္း
ဆီဆံုထဲတြင္ႏွမ္း(သို႔)ေျမပ
(၆)။ဆင္ေ၀ွ႔ရန္ေရွာင္ေျပာနည
ဆင္ေ၀ွ႔ရန္အလိုက္ခံရသည့္ လြတ္ရာေရွာင္ေျပးလွ်င္ လြတ္နိုင္သကဲ့သို႔ စကားအရာတြင္လည္း ေဘး အႏ ၱရာယ္ ျဖစ္ေစမည့္ စကားကို ေရွာင္လြဲ ေျပာဆိုျခင္းကိုေခၚသည္။
(၇)။ေတာင္သူယာခုတ္ေျပာနည္း
ေတာင္သူတို႔သည္ ယာခုတ္သည့္အခါ ေရွ႕ဦးစြာခ်ံဳႏြယ္တို႔ကို ရွင္းလင္းျပီးမွ သစ္ပင္ၾကီးမ်ားကိုခုတ္လဲၾက သကဲ့သို႔ စကားအရာတြင္လည္း စကားငယ္မ်ားကို ဦးစြားေျပာျပီးမွ စကားၾကီးမ်ားကို ေျပာ၍ အနိုင္ယူျခင္း ကိုေခၚသည္။
(၈)။ၾကက္ဆုတ္ခြပ္ပစ္ေျပာနည္
ၾကက္ခြပ္မည္ျပဳေသာအခါ ေနာက္ဆုတ္ယန္ျပဳျပီးမွ စီး၍ခြပ္သကဲ့သို႔ စကားအရာတြင္လည္း သူ႔အလိုကိုဦး စြာလိုက္ေလ်ာျပီးမွ စီးသာေသာအခါ စီး၍ ေျပာျခင္းကိုေခၚသည္။
(၉)။ေရစစ္ကရားေျပာနည္း
ေရစစ္ေသာဓမကရိုဏ္ကို ေရတြင္ႏွစ္၍ ေရျပည့္လ်င္အေပါက္ကို လက္ျဖင့္ပိတ္ယူပါ က ေရမ ထြက္နိုင္ သ ကဲ့သို႔ တဖက္လူ`စကားကိုပိတ္မိေအာင္ေ
(၁၀)။ခက္တင္ေမာင္းနင္းေျပာန
တစ္ဖက္လူ၏စကားကို ဟုတ္၏လည္းမဆို မဟုတ္၏လည္းမျငင္း မတင္မက်ေျပာေသာ စကားကိုေခၚ သည္။
No comments:
Post a Comment