ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕တန္ခူး၊ကဆုန္၊နယုန္စသည့္ လအမည္မ်ား ဘယ္လို ျဖစ္ေပၚ၊ ဘာေၾကာင့္ေခၚဆိုလဲ ဆိုတာ
တန္ခူး
ဆရာႀကီး ဦးဖိုးလတ္က ထန္းသီးေတြခူးတဲ့လမို႔ ထန္းခူးလကေန တန္ခူး ျဖစ္လာတယ္လို႔ဆိုတယ္။
ပညာရွိတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေလွသင္းအတြင္းဝန္မင္းကေတာ့မိန္ရာသီကေနမိႆရာသီေျပာင္းတဲ့အတာကူးတဲ့လမို႔တာကူးလ၊
ေနာက္တန္ခူးလ ျဖစ္သြားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ကဆုန္
ကုဆုန္ကေနျဖစ္လာတာတဲ့။ကုဆိုတာ ေရ၊ဆုန္ကစုဆင္းျခင္း။အဓိပၸာယ္ကေတာ့ ေရသြန္းေလာင္းတဲ့လေပါ့။ဒါေၾကာင့္ကဆုန္လ ေညာင္ေရသြန္းပြဲလို႔ ဆိုခဲ့တာ မဟုတ္လား။
နယုန္
နံယုန္ကေနနယုန္ျဖစ္တာ။နံကအခ်ိန္ကာလ၊ယုန္ကမိုးေရစီးဆင္းျခင္းတဲ့။ ေျပာရရင္ မိုးရြာတဲ့လေပါ့။
ဝါဆို
ပါဠိစာေပမွာ ဝါ က ေနျခင္းေလ၊ ဆို က ရြတ္ဆိုတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္ မ်ားဟာ သူတို႔ရဲ႕ ေက်ာင္းမွာပဲေနၿပီး တရားဓမၼမ်ားကို ရြတ္ဆိုေနၾကတဲ့လလို႔ ဆိုလာတာေပါ့။
ဝါေခါင္... ဝါတြင္း(၃)လရဲ႕ အလယ္လ။ ေက်ာက္စာေတြမွာေတာ့ နံကာ တဲ့။ နံဆိုတာ အခ်ိန္ကာလ။ ကာကလယ္ယာလုပ္ငန္းဆိုေတာ့လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ဝင္တဲ့လလို႔ဆိုလိုတာပဲ။မိုးေတြၿဖိဳင္ၿဖိဳင္ရြာတဲ့လမို႔လယ္သမားႀကီးေတြလယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ဝင္ေနၾကပါတယ္။
ေတာ္သလင္း
ေတာ္ဆိုတာက ျမင့္ျမတ္တာကို ေျပာတာ။သလင္းကသာလင္းကေနလာတာ ေလ။သာယာထြန္းလင္းသည္လို႔အဓိပၸာယ္ေဖာ္ေဆာင္တာဆိုေတာ့ ရဟန္းသံဃာေတြဝါတြင္းကာလတရားအားထုတ္၊ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဥပုသ္သီလေဆာက္တည္မႈအထြတ္အထိပ္ဆံုးေရာက္တဲ့အခ်ိန္မို႔ ျမင့္ျမတ္တဲ့ သာသနာေရာင္ဝါထြန္းလင္းတဲ့ လ။
သီတင္းကြၽတ္
ဥပုသ္သီတင္းေဆာက္တည္မႈ၊ရဟန္းသံဃာေတြကိုယ့္ေက်ာင္းမွာတင္ တရားအားထုတ္မႈစတဲ့ ဝါတြင္းကာလၿပီးေျမာက္တဲ့ သီတင္းသံုးေနထိုင္ျခင္း ကြၽတ္လြတ္တဲ့လမို႔ သီတင္းကြၽတ္ လို႔ ေခၚတာေပါ့။
တန္ေဆာင္မုန္း
ေရွးတုန္းကတန္ေဆာင္မႈန္းလို႔ ေရးခဲ့တယ္တဲ့…။တန္ေဆာင္ဆိုတာ မီး႐ႈးမီးတိုင္ကေပးတဲ့ အလင္းေရာင္၊ မႈန္းကခ်ယ္မႈန္းသည္ဆိုေတာ့။ ေကာင္းကင္ႀကီးတစ္ခုလံုးဟာမီး႐ႈးမီးပန္းေတြနဲ႔ခ်ယ္မႈန္းထားေလာက္ေအာင္လင္းလက္တဲ့လေပါ့။မီးပံုးပ်ံေတြ ေစလႊတ္ၾက၊
မီး႐ႈးမီးပန္းေတြပစ္ေဖာက္ၾကတန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္မွာျပည့္တဲ့လက(၁၂)လရာသီမွာအျပည့္ဆံုးလတဲ့ ေလ။ဒါေၾကာင့္ ေဆးဖက္ဝင္သစ္ပင္ေတြ ေဆးေပါင္းခတဲ့ညလို႔ေတာင္ ဆိုၾကတယ္။
နတ္ေတာ္
နတ္ေတြကိုပူေဇာ္တဲ့လလို႔ ေျပာၾကတယ္။ဆရာႀကီးဦးဖိုးလတ္ကမင္းမဟာဂီရိ ေမာင္ႏွမလူပူေဇာ္တယ္လို႔ဆိုတယ္။ ေလွသင္းအတြင္းဝန္မင္းက မဟာပိႏၷဲနတ္ကို ပူေဇာ္တာတဲ့။
ျပာသို
ပါႅသိုကလာတာတဲ့။ပါႅကပ်ားဖေယာင္းကိုေျပာတာ။သိုကသိုေလွာင္ျခင္းေပါ့။ပ်ားဖေယာင္းေတြအမ်ားဆံုးစုေဆာင္းလို႔ရတဲ့လေပါ့။
တပို႔တြဲ
ထန္းဖူးထန္းခိုင္ထန္းပိုတြဲက်တဲ့လမို႔ထန္းပို႔တြဲကေနတပို႔တြဲျဖစ္လာတာပဲ။
တေပါင္း
ထန္းရည္ေတြလိႈင္လိႈင္ထြက္ၿပီးထန္းရည္ေတြကိုစုေပါင္းက်ိဳခ်က္တဲ့လမို႔ထန္းေပါင္းကေနတေပါင္း ျဖစ္လာတာတဲ့။
No comments:
Post a Comment